IQNA

IQNA’nın haberine göre, Nehcü’l Belağa’nın 143. Hutbesinin okunması toplantısında öğretim görevlisi Muhammed Rıza Yusufi şu açıklamalarda bulundu:

Hz Ali (a.s), 143. Hutbenin ilk bölümünde yerin ve göğün doğal bir sistem içinde insanlığın hizmetinde olduğundan bahsetmektedir. Hz Ali şöyle buyuruyor: “Dikkat edin! Sizi üzerinde barındıran yer, altında gölgelendiren gök Rabbinize boyun eğmişlerdir. Gök ve yer, bereketlerini ne size acıdıkları için, ne size yakınlık duydukları için, ne de sizden bir hayır umdukları için veri­yorlar! Onlar sadece size faydalı olmakla emrolundular ve O’na itaat ettiler. Maslahatlarınızı temin etmekle yükümlü kılındılar ve onlar da görevlerini yaptılar.”

Hutbenin ikinci bölümünde Hz Ali (a.s), bazen nimetlerin verilmesinde aksamalar olduğundan bahseder. Bu kesintiler kasıtlıdır çünkü Allah insanlığa dersler vermek istemektedir. Hazret şöyle devam ediyor: “Kuşkusuz ki Allah, kulunu kötü amelleri sebebiyle ürünlerden eksilterek, bolluk ve bereketten kısarak, hayır hazinelerinin kapılarını kapatarak; tövbe edecek kimsenin tövbe etmesi, kötülükten vazgeçeceklerin kötülükten vaz­geçmesi, öğüt alacakların öğüt alması, sakınacakların da sakınması için imtihan eder.”

İnsan günahlarına baktığımızda, bu günahların bir kısmı analiz edilebilir ve onları çok kolay anlayabiliriz. Örneğin bireysel günahlarımızda davranışlarımız hayatımızı etkiler.

Toplumsal düzeyde analiz edilebilecek günahlar da vardır. Örneğin bir toplumda hırsızlık ve zimmete para geçirme çok fazlaysa sonuç yoksulluk ve eşitsizliktir. Bu yüzden bunlar bizim için anlaşılır şeyler ama tarih boyunca insanoğlu bu toplumsal analizlere çok  az dikkat etmiş ve birçok şeyi Allah’a nispet vermişlerdir. Örneğin bir şey az olduğunda hemen Allah ile ilişkilendirirlerdi.

Bir grup ayet insanlar günah işlediklerinde Allah’ın takdiriyle bir dizi cezaya çarptırıldığından bahseder: “Sonra içlerinden hakkı çiğneyenler, sözü değiştirip kendilerine söylenenden başka bir şekle soktular. Biz de hakkı çiğnedikleri için üzerlerine gökten bir azap gönderdik.” (A’râf:162)

Burada şu soru gündeme gelir. Eğer bir sosyal sistemde günahlar cezaya yol açacaksa, hangi günahlar onlara sebep olacaktır? İnsanlar namaz kılmayı, oruç tutmayı veya başörtüsü takmayı reddederse bu tür cezalar gelecek mi? Kur’an ve rivayetlere baktığımız zaman bu azaplara her günahın sebep olmadığını anlarız. Birincisi bireysel günahlar bu tür cezalara neden olmaz ancak toplumun toplumsal kimliğine dönen günahlar buna neden olabilir. İkinci nokta, bu günahların yaygınlığı, üçüncü nokta ise bu günahların sadece dini çerçevede anlaşılmadığı aksine, akıl ilkelerine dayanması yani insanların bunun kötü ve yanlış bir şey olduğunu anlamaları gerekir. Örneğin yalan söylemenin ya da şehvetin kötü olduğunu herkes bilir. Dördüncü nokta, meydana gelen tüm tabiat olaylarının ilahi bir ceza olmadığı, bazılarının sadece meydana gelen doğal olaylar olduğudur.

4097916