حسد؛ آیینه معایب + فیلم

سعید بیابانکی، در بیست‌وپنجمین برنامه چشمه حکمت ایکنا که به مناسبت ماه مبارک رمضان تهیه شده، با درود و ادب به همه همراهان این درس‌گفتارها؛ مردم روزه‌دار؛ عاشق و مشتاق ایران‌زمین گفت: در این برنامه قرار است به یکی از رذایل اخلاقی بپردازیم. رذیله‌ای که باید همه تلاش کنیم و از آن دور باشیم و آن مفهوم «حسد» است و ببینیم ادبیات عرفانی در این خصوص چه گفته است.

حسد از صفات رذیله و سخت از آن نکوهش شده‌ و منشأ بسیاری از رذایل و نابسامانی‌ها شمرده شده‌ است. در اصطلاح اهل سلوک، اراده زوال نعمت محسود است.

در کتاب «کشف‌المحجوب» دراین‌باره گفته‌ شده: و گفته‌اند حسد ظالمی بود سخت بیدادگر، که نه دست بدارد و نه هیچ بگذارد.

امام محمد غزالی در کتاب «کیمیای سعادت» درباره حسد به‌طور مفصل سخن رانده، از جمله آن‌که: بدان که از خشم، حِقد خیزد و از حِقد، حسد خیزد و حسد از جمله مهلکات است.

در دیوان شمس این‌چنین یاد شده، حسد متعلق به وجود انسان است و در ردیف سایر صفات مذموم و نکوهیده قرار دارد.

زین سوی تو، چندین حسد، چندین خیال و ظن بد

زان سوی او، چندان کشش، چندان چشش، چندان عطا

عشق و طلب چه باشد، آیینه تجلی

نقش و حسد چه باشد، آیینه معایب

کسی که بویی از حقیقت برده باشد، هرگز بر غیر خدا حسد نمی‌ورزد.

بر غیر خدا حسد نیارد

آن کس که گمان برد خدا را

حسد چون پرده و حجابی است که مانع از رؤیت حقیقی امور و اشیاء می‌شود. از رهگذر حسد هر چیزی، زشت و ناپسند جلوه می‌کند.

آن پرده از نَمَد نبُوَد، از حسد بُوَد

زان پرده دوست را منگر، زشت منظریست

این بیت را به‌ عنوان حسن ختام قرائت کردم.

سیدضیاءالدین موسوی