«کتابت قرآن» اوج هنر خوشنویسی است
یک هنرمند و استاد خوشنویسی گفت: اوج هنر خوشنویس، کتابت قرآن است و با خوشنویسی آیات و روایات می‌توان از رذایل دور و به خصایص نیکو نزدیک شد.
محسن بهارزاده، هنرمند و استاد خوشنویس از ۳۰ سال پیش تاکنون در این رشته مشغول به فعالیت است. اکثر آثار این هنرمند در حوزه قرآن و عترت خلق شده و رسالت دینی او از رسالت هنری‌اش پیشی گرفته است. بهارزاده که خوشنویسی را نزد استادانی همچون فضائلی و همتی و نیز استادانی از کشورهای عربی فراگرفته، در ۱۸ دوره نمایشگاه قرآن و عترت اصفهان حضور داشته و یکی از شرکت‌کنندگان فعال این نمایشگاه محسوب می‌شود. خبرنگار ایکنا از اصفهان در جریان برگزاری نوزدهمین نمایشگاه قرآن و عترت اصفهان، گفت‌وگویی با این هنرمند انجام داده است که در ادامه می‌خوانید.
ایکنا ـ هدف شما از همان ابتدای ورود به عرصه خوشنویسی، خلق آثار مرتبط با قرآن و عترت بود؟
در ابتدا بهواسطه وجود جاذبه‌های هنری در رشته خوشنویسی به این هنر علاقه پیدا کردم و در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های گوناگون حاضر می‌شدم، اما در ادامه نوعی رسالت دینی بر دوش خود احساس کردم و آن را بر رسالت هنری اولویت دادم. ترجیح من این بود که هنر خوشنویسی را در خدمت عقاید دینی خود قرار دهم. لذا به مرور زمان، جلوه آیات الهی و روایات معصومین(ع) در آثار من بیش از پیش نمایان و پررنگ شد.
ایکنا ـ دلیل انتخاب حوزه قرآن و عترت برای تولید آثار هنری از جانب شما چه بود؟
به نظر من، ماندگارترین و مستندترین منبع برای اخذ محتوای آثار خوشنویسی، قرآن و روایات معصومین(ع) است. کامل‌ترین ایده‌ها برای خلق اثر هنری از قرآن و روایات به دست می‌آید و خدا را شاکرم که در ابتدای مسیر خوشنویسی، به عرصه تولید آثار هنری با مضامین قرآن و عترت پا گذاشتم.
ایکنا ـ فعالیت در حوزه قرآن و عترت، چه آثار و پیامدهایی در زندگی شخصی و حرفه‌ای شما داشته است؟
انس با آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع) سبب مأنوس شدن وجود انسان با معنویت و ایجاد صفای درونی و باطنی می‌شود: «داند آن کس که آشنای دل است/ که صفای خط از صفای دل است».
خوشنویسی هنری است که به خلق اثری با خط نیکو از محتوایی فاخر می‌پردازد. در طول تاریخ این هنر، خوشنویسی را نمی‌توان یافت که به خلق اثری با محتوایی بی‌ارزش پرداخته باشد. تمام خوشنویسان در پی به تصویر کشیدن محتوایی پرمغز و والا بوده‌اند. به این سبب، اوج هنر یک خوشنویس کتابت قرآن محسوب می‌شود. با خوشنویسی آیات و روایات می‌توان از رذایل دور و به خصایص نیکو نزدیک شد.
ممکن است هنرمندی در بعضی از اقسام هنر به بی‌راهه کشیده شود، اما در خوشنویسی این اتفاق رخ نخواهد داد، چراکه محصول هنر یک خوشنویس با محتوای فاخر جلوه پیدا می‌کند.
خوشنویسی جزو معدود هنرهایی است که حتی اهل بیت(ع) نیز به آن پرداخته‌اند. در موزه‌های معتبر و معروف دنیا به کرات با دست‌نوشته‌هایی از اهل بیت(ع) مواجه می‌شویم. روایتی از امیرالمؤمنین علی(ع) با این مضمون نقل شده که هر کس «بسم الله الرحمن الرحیم» را با خط نیکو بنویسد، بهشت بر او واجب است.
خداوند نیز در آیاتی از قرآن به اهمیت قلم و نوشتن اشاره می‌کند که این آیات، حکایت از جایگاه رفیع رسالت قلم در آگاهی‌بخشی به انسان‌ها دارد. به نظر من، هنر خوشنویسی به‌مثابه امانتی الهی است که در اختیار فرد قرار می‌گیرد تا رسالت دینی خود را به نحو احسن به انجام برساند.
ایکنا ـ راز این پیوند دیرینه و ناگسستنی بین خوشنویسی و قرآن در چیست؟
پیدایش خوشنویسی با نزول قرآن همراه بوده است. قبل از ظهور اسلام، خوشنویسی به‌مثابه هنری مستقل به سبک و سیاق کنونی وجود نداشت و پیدایش آن وام‌دار ظهور اسلام است. حتی دوران تکامل خوشنویسی نیز در سیر کتابت قرآن رخ داده، مثلاً در دوره قاجار تمام هنرها در خدمت قرآن قرار داشت، به‌طوری که هر چه میزان علاقه‌مندی پادشاهان و حکمرانان به قرآن بیشتر بود، رونق انواع هنرها در آن ایام نیز فزونی می‌یافت. در میان تمام ادیان فقط اعجاز دین اسلام و پیامبر ماست که در اختیار امت نیز قرار دارد و هم خود پیامبر(ص) و هم امت ایشان به آن استناد می‌کنند.
ایکنا ـ آیا در شرایط کنونی جامعه، میزان بهره‌گیری از هنر برای ترویج مفاهیم و آموزه‌های دینی کافی است؟
خیر. هنرمند مشتاق برای خدمت در این عرصه فراوان است، اما متولی و مدیریت کاربلدی برای به‌کارگیری ظرفیت آنها وجود ندارد. مؤسسات فرهنگی متعددی ادعای فعالیت در این حوزه دارند، اما در عمل کارکرد مطلوبی ندارند. توضیح اینکه هنرمندان از جایگاه و منزلت رفیعی برخوردارند. خداوند در آیه ۱۴ سوره مؤمنون می‌فرماید: «فتبارک الله أحسن الخالقین»، خود را بهترین خلق‌کنندگان می‌شمرد و از گروه خلق‌کنندگان خود را برترین دانسته است. پس هنرمند نیز که به خلق اثری هنری می‌پردازد، از شأن والایی برخوردار است، اما متأسفانه اکنون متولیان هنر این جایگاه را برای هنرمند قائل نیستند و او را از امکانات اولیه‌ای همچون بیمه و... محروم کرده‌اند. متولیان هنر باید به هنرمندان اعطا کنند، نه اینکه آنها را در شرایطی نگه دارند که مجبور به مراجعه و اخذ مطالبات خود شوند.
ایکنا ـ بخش هنری نمایشگاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من، نمایشگاه امسال بیشتر جنبه تشریفاتی دارد و هر چه پیش می‌رود، با افت کیفیت مواجه می‌شود، چراکه در برنامه‌های هنری آن، دعوت از هنرمندان فاخر حوزه قرآن و عترت پیش‌بینی نشده است. باید برای هنرمندان انگیزه کافی ایجاد شود تا برای شرکت در نمایشگاه مشتاق باشند.
در جایگاه یک شرکت‌کننده فعال در نمایشگاه در طول سال هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی خاصی برای حضور در آن داشتم. مثلاً با توجه به سلیقه مخاطب آثار خود را ارائه می‌دادیم، به‌گونه‌ای که هر سال، قالب و ظاهر آثار ارائه‌شده با سال‌های قبل متفاوت و بحمدالله غرفه شخصی ما یکی از پربازدیدترین و بزرگترین غرفه‌های بخش هنر نمایشگاه قرآن و عترت بود؛ اما متأسفانه ظرفیت هنری موجود در شهر اصفهان هیچ‌گاه به‌طور کامل در نمایشگاه به‌کار گرفته نمی‌شود و نمایشگاه قرآن در غربت خاصی برگزار می‌شود. همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، حتی امکانات اولیه‌ای همچون تأسیسات گرمایشی نمایشگاه کامل نیست و بازدیدکنندگان از این بابت در زحمت‌اند.
باید برای هنرمندان انگیزه‌هایی به منظور حضور مستمر و فعال در نمایشگاه ایجاد شود. امکانات و برنامه‌ریزی برای فروش آثار از جمله این انگیزه‌هاست. هیچ حمایتی از هنرمندانی که در نمایشگاه شرکت می‌کنند، انجام نشده و تمام هنرمندانی که خود را موظف به شرکت در نمایشگاه می‌دانند، منحصراً بهواسطه اعتقادات دینی‌شان به شرکت در این رویداد اقدام کرده‌اند. نمایشگاه این دوره از نظر من فقط نوعی رفع تکلیف از سوی نهادهای موظف بوده و زمان و مکان اختصاص داده شده به آن نیز گویای این مطلب است.
انتهای پیام
