توجه به نقش ویژه فعالان قرآنی استان‌ها در راهبری و تصمیم‌گیری کلان قرآنی

به گزارش ایکنا، نشست هم‌اندیشی مشترک دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی با فعالان قرآنی استان مرکزی، چهارم اسفندماه به صورت مجازی برگزار شد.

در ابتدای این نشست که با حضور تعدادی از مدیران موسسات قرآنی فعال در بخش مردمی برگزار شد، هر کدام از حاضران به بیان مشکلات و چالش‌های پیش روی موسسات به خصوص در دوران کرونا پرداختند. در ادامه به بخش هایی از مطالب مطرح شده در این نشست اشاره شده است.

حبیب امرایی، مدیر موسسه قرآنی امام محمدباقر(ع) شهر مهاجران:

عمده مشکلات موسسات قرآنی عدم حمایت مالی است، این مشکل نه تنها در موسسات سطح استان مرکزی بلکه در تمامی استان های کشور به چشم می خورد.

آسیب‌هایی که کرونا به موسسات قرآنی وارد کرد

مشکلی دیگری که باید به بحث حمایت مالی اضافه کنم، بحث مکان آموزشی برای ارائه خدمات است. در یکی دو سال اخیر که بحث کرونا پیش آمده و منجر به تعطیلی موسسات و اماکن آموزشی شده است، مشکلات موسسات بیشتر خود را نشان داده و موسسات چالش‌های بیشتری را از سر گذرانده‌اند.

پیشنهادی که لازم می‌دانم در این نشست آن را مطرح کنم، بحث استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات آموزش و پرورش در سطح استان و شهرستان‌ها هست. اخیراً با پیگیری‌هایی که انجام داده‌ام، مقرر شده است از طریق آموزش و پرورش فضایی در اختیار موسسه قرار داده شود تا به بحث آموزش بپردازیم.

پیشنهادی برای ارتقاء موسسات قرآنی 

به مسئولانی که در عرصه تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری مشغول خدمت هستند، پیشنهاد می‌کنم با تنظیم برخی مصوبات، ادارات آموزش و پرورش استان‌ها و شهرستان‌ها را مجاب کنند تا همکاری بیشتری با موسسات داشته باشند و موسسات از طریق این ادارات به بحث آموزش مباحث قرآنی مدنظر مدارس و بر اساس برنامه‌های آن‌ها بپردازند. اگر این طرح در مدارس نهادینه شود، موسسات می‌توانند گام بلندی در جهت ارتقای خود بردارند.

فضا برای فعالیت موسسات بسیار زیاد است اما روحیه همکاری در بین مسئولانی که متولی این فضاها هستند به چشم نمی خورد. به عنوان مثال برخی فضاهای بسیار مناسب در سطح شهر مهاجران وجود دارد که بلااستفاده مانده است اما با این حال، حاضر به همکاری با موسسات برای فعالیت در این فضاها نیستند.

سیدمحمد خاتمی نژاد، مدیر عامل اتحادیه تشکل‌ها و مؤسسات مردمی قرآن و عترت استان مرکزی:

در حال حاضر 42 موسسه قرآنی عضو اتحادیه تشکل‌ها و موسسات قرآنی استان مرکزی است. از این بین 18 موسسه در اراک و سایر موسسات نیز در شهرستان مستقر هستند.

موسسات مردمی در استان مرکزی همچون دیگر استان‌ها در دوران کرونایی بسیار آسیب دیدند. برخی از موسسات تعطیل شدند، برخی به حالت نیمه تعطیل در آمدند و برخی هم جسته و گریخته و با سختی تمام مشغول فعالیت و خدمت‌رسانی قرآنی هستند.

امیدواریم اینگونه جلسات به ارتقای سطح فعالیت‌های موسسات قرآن و عترت در استان مرکزی منجر شود و با برچیده شدن بساط کرونا شاهد برگزاری جلسات حضوری نیز باشیم.

مکان و حمایت مالی دو مشکل اساسی موسسات استان مرکزی 

یکی از مشکلاتی که در حوزه قرآنی با آن مواجه هستیم، تعدد نهادهای تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز است. در سطح کشور و به تبع آن در سطح استان شاهد نهادهایی همچون اوقاف، ارشاد، تبلیغات اسلامی و ... فعالیت دارند و هر کدام هم موسسات و خانه‌های قرآن مربوط به خود را دارند، اما خروجی این ماجرا آن چیزی که زیبنده نظام باشد، نیست. دلیل آن هم موازی‌کاری نهادهای حاکمیتی در عرصه قرآن است.

آیا اسناد بالادستی متولی هر بخش از فعالیت‌های قرآنی را مشخص نکرده است تا دیگر شاهد این حجم از موازی‌کاری‌ها نباشیم؟ نتیجه این موازی‌کاری‌ها سردرگمی فعالیت‌ها در استان‌ها می‌شود.

نکته دیگری که وجود دارد، این است که شهر اراک یک شهر صنعتی و مهاجرپذیر است که مشکلات فرهنگی خاص خود را دارد، مطمئناً چاره علاج این مسائل، قرآن و عترت هستند و موسسات می‌توانند در این زمینه خود را نشان دهند، اما موسسات به حدی درگیر مسائل حاشیه‌ای شده‌اند که توان، زمان و فرصت پرداختن به مباحث دیگر را ندارند.

تفاهمی که می‌تواند یکی از مشکلات اصلی را برطرف کند 

اگر مانع‌تراشی صورت نگیرد، قو‌ل‌های خوبی داده شد تا یک سری مساجد سطح شهر در اختیار مؤسسات قرار گیرد و اگر این امر محقق شود، حداقل یکی از مشکلات موسسات که همان مکان باشد از بین خواهد رفت.

موسسات قرآنی به حمایت نیاز دارند، شوراهای متعددی که در کشور حضور دارند و در عرصه قرآن تصمیم‌گیر هستند بهتر است یک بار برای همیشه دور یک میز بنشینند و رصد کنند ببینند بودجه‌هایی که وجود دارد(با هر کمیتی که باشد)، چه نتایجی به بار آورده است.

نوشتن تفاهم‌نامه کار آسانی است، مهم این است که آن تفاهم به مرحله اجرا برسد. چند وقت قبل شاهد بودیم که اتحادیه کشوری با بقاع متبرکه یک تفاهم‌نامه امضا کرد تا ظرفیت بقاع در خدمت موسسات قرار بگیرد اما این بحث در بسیاری از استان‌ها عملیاتی نشد.

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این نشست مهدیه قاسمی، مدیر موسسه منتظران موعود حضرت ولی عصر(عج) و لیلا بابایی، مدیر موسسه قرآنی طنین بهشت نیز هر کدام به بیان گوشه‌ای از فعالیت‌های قرآنی موسسه خود پرداختند. این دو مدیر فعال در حوزه موسسات قرآنی نیز مهم‌ترین چالش پیش روی خود در دو سال اخیر را بحث کرونا عنوان کرده و خواستار حمایت بیشتر مسئولان در دوران کرونایی از موسسات شدند.

اهداف برگزاری نشست‌های مشترک با استان‌ها

در بخش دیگری از این نشست رضا سلامت پناه، معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی به بیان نکاتی در مورد این نشست‌ها پرداخت و گفت: در حوزه سیاستگذاری‌های کلان در امور قرآنی کشور فضایی که شکل گرفته، اینگونه است که ستادهای قرآن و ستادهای کلان کشور شناختی نسبت به مسائل استان‌ها و زیست بوم استان‌ها در حوزه قرآن ندارند و از سوی دیگر استان‌ها نیز آشنایی چندانی از ظرفیت‌ها، ظرافت‌ها و وضعیت‌هایی که می‌تواند محملی برای ارائه و عرضه خودشان باشد، ندارند.

وی افزود: ما در این جلسات فقط به مشکلات موسسات نمی‌پردازیم، موسسات مسائلی دارند و مجاری پیگیری خاصی هم از طریق اتحادیه‌ها برای آن‌ها در نظر گرفته شده است، و اگر نیاز به پشتیبانی‌های ما در حوزه سیاستگذاری و پیگیری‌های خاص و نظارت‌های خاص باشد دریغ نخواهیم کرد و حتماً این کار را انجام خواهیم داد.

معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی در ادامه به سلسله نشست‌هایی که از سوی دبیرخانه شورای توسعه با فعالان قرآنی استان‌ها برنامه‌ریزی شده است اشاره کرد و افزود: تاکنون دو جلسه با فعالان قرآنی استان‌های گیلان و همدان برگزار شده و تصمیمات خوبی هم اتخاذ شد. علاوه بر این جلسات برگزار شده از یک سو موجب ارتقاء دانش ما از استان‌ها و مسائل پیش روی آنها شد و از سوی دیگر برخی تجارب موجود در سطح کلان به استان‌ها منتقل شد.

سلامت پناه بیان کرد: ما با برگزاری این نشست‌ها به دنبال آن هستیم که مجموعه‌ای از ظرفیت‌ها و فعالان قرآنی استان‌ها که بخشی از آن موسسات هستند، نقش موثرتری در راهبری قرآنی استان داشته باشند. یکی از نقاطی که مشارکت فعالان قرآنی و نمایندگان موسسات را به صورت جدی می‌طلبد، شوراهای استانی و تدوین برنامه‌های جامع برای امر قرآن در استان و شفاف شدن مطالبات و امکانات است.

وی تصریح کرد: ظرفیت‌های زیادی در اختیار دولت و دستگاه‌های دولتی هست که بلااستفاده مانده است چرا که نگاه تصدی‌گرایانه دولتی با نگاه جهادی که نزد موسسات وجود دارد، متفاوت است و همین امر، مانع از در اختیار قرار دادن آن امکانات شده است.

طرح خروجی نشست‌ها در جلسات تصمیم‌گیری 

معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: بر اساس جمع‌بندی‌هایی که در این نشست‌ها تاکنون داشته‌ایم، به این نتیجه رسیده‌ایم که در خصوص مکان موسسات یک بررسی صورت بگیرد. برای اینکه این موضوع به نتیجه برسد لازم است تا فعالان قرآنی استان‌ها به صورت مصداقی مکان‌هایی که در اختیار مجموعه‌های دولتی قرار دارد و استفاده نمی‌شود را شناسایی کنند تا بتوانیم آن را به صورت کلی از دستگاه‌های دولتی مطالبه کنیم. برای افزایش نقش مشارکت فعالان و مجموعه‌های قرآنی در استان در فرایندهای تصمیم‌گیری و راهبری باید تلاش کنیم و این نقش پررنگ شود.

سلامت پناه با تأکید بر اینکه احساس می شود فعالان قرآنی به خصوص در بخش موسسات مردمی در شهر و استان خود نقش چندانی در راهبری و تصمیم‌گیری کلان قرآنی ندارند، گفت: ما اعتقاد داریم این نقش باید احیا و تقویت شود. ما بنا داشتیم این نشست‌ها با حضور نمایندگان استان‌ها برگزار شود تا مجلس هم پای کار بیاید. قطعا موسسات می‌توانند در برنامه‌ریزی کلان استان نقش داشته باشند و در عین حال وضعیت‌های مطلوب و غیر مطلوب را به ما منعکس کنند.

معاون دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی در پایان صحبت‌های خود در این نشست بر بازآرایی و آرایش جدید موسسات قرآنی تأکید کرد و گفت: فضایی که موسسات دارند قابل گسترش است. یکی از فضاهای قابل گسترش، حضور موسسات در عرصه هنرهای قرآنی و صنایع فرهنگی و خلاق است. رسیدن به چنین جایگاهی نیازمند آن است که این خلاقیت‌ها در استان‌ها با نگاه منطقه‌ای و ظرفیت‌های منطقه‌ای در استان مورد توجه قرار گیرد.