به گزارش ایکنا، به نقل از پژوهشگاه قرآن و حدیث، روانشناسی اسلامی دانشی است که دست کم، یکی از منابع اصلی آن قرآن و حدیث است و پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی از آنجا که مبنای خود را حرکت روشمندانه در پژوهش های روانشناختی قرار داده است، برای روش فهم متون دینی اهمیت فراوانی قائل است.
به اعتقاد نویسنده، فهم متون مقدس (قرآن و حدیث)، روش شناسی خاص خود را می طلبد که در ادبیات دین به عنوان تفسیر قرآن و فقه الحدیث شناخته می شود. تجربه پژوهشی نشان داده که روش فهم متون دینی دو بخش عمده دارد، فهم عمومی و فهم روانشناختی.
درباره فهم عمومی متون دینی تلاشهای زیادی صورت گرفته و منابع مختلفی نوشته شده است. اما این منابع، رویکردی روانشناختی ندارند و بیشتر با فضای تفسیر عمومی قرآن کریم و دانش فقه تدوین شدهاند و به همین جهت برای دانش پژوهان روانشناس، گاه نامأنوس و غیرقابل فهم میشود.
هدف روانشناسی اسلامی این است که بر اساس منابع اسلامی، رفتارها، انگیزهها و فرایندهای روانی انسان را فهم و تبیین کند، نه اینکه مانند دانش فقه، حکم رفتارها را مشخص سازد.
بنابراین دستیابی به این هدف با استفاده از منابع دینی نیازمند روش خاص خود است، از این رو هدف این کتاب ارائه روشی برای فهم عمومی متون دینی با رویکرد روانشناختی است.
روش دیگر نیز، روش فهم روانشناختی متون دینی است. یادآور می شود این روش پیشتر در کتابی با عنوان «روش فهم روانشناختی متون دینی» به چاپ رسیده است.
با توجه به این رویکرد، پژوهش حاضر در شش فصل تدوین و سامان یافته است؛ فصل اول به پیش نیازهای فهم اختصاص دارد تا متن برای اجرای فرایند فهم آماده شود. این مباحث عبارتند از: صحت استناد، صحت عبارت متن و اعتبار متن.
فصل دوم نیز به فهم مفردات و فهم ترکیبات اختصاص دارد. در فهم مفردات، شناخت نوع کلمه و شناخت معنای کلمه مورد بررسی قرار میگیرد و در فهم ترکیبات، ترکیبات خرد و ترکیب کل بحث میشوند.
در فصل سوم به فهم قرینههای متن اشاره شده است. در این فصل قرینه لفظی پیوسته، قرینه غیرکلامی پیوسته، قرینه کلامی ناپیوسته و قرینه ناپیوسته علوم انسانی مورد بررسی قرار گرفته است.
همچنین در فصل چهارم به معرفی برخی از عوامل مؤثر بر فهم حدیث اختصاص دارد که عبارتند از مسئلههای نقل معنا، نقش فهم عالمان و دانشمندان دین در فهم معنا، و نیز نقش دانش بشری در فهم معنا.
در فصل پنجم به مسئلهپژوهی اشاره شده است که دامنه آن بزرگتر از یک متن و کوچکتر از یک موضوع است. در این فصل به شیوه جمع آوری متون یک مسئله و نیز تحلیل و جمعبندی آن پرداخته میشود.
فصل ششم به عنوان آخرین فصل این کتاب، به موضوعپژوهی اختصاص دارد. در این فصل شیوه گردآوری خانواده حدیث و دستهبندی و تحلیل آن مورد بررسی قرار گرفته است.
کتاب در یک نگاه:
بخش اول: تک متن
فصل اول: پیش نیاز فهم متن
فصل دوم: فهم مقصود مطابق
فصل سوم:فهم مقصود متمایز
فصل چهارم: عوامل موثر در فرایند فهم مقصود
بخش دوم: خانواده متون
فصل پنجم: موضوع پژوهی
فصل ششم:مسئله پژوهی
کتاب «روش فهم عمومی متون دینی با رویکرد روانشناختی» تألیف حجتالاسلام والمسلمین عباس پسندیده، از سوی پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی، به زبان فارسی، در قطع وزیری، در ۲۴۸ صفحه به نگارش درآمده است و با همکاری بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است.
انتهای پیام