نهادهای متولی مذهب یکی از دلائل مهجوریت قرآن هستند/ محدودنشدن مواجهه با قرآن به استخاره
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد دراماتورژ قرآن کریم گفت: یکی از مهمترین دلائل مهجوریت قرآن، همین نهادهای متولی مذهبی هستند که اجازه بی واسطه و مخاطبه بدون واسطه با قرآن را به دیگران نمی‌دهند البته این سخن به معنای آن نیست که ما از علما و تفسیر بی نیاز هستیم.
به گزارش ایکنا، رضا رحیمی فرد، نویسنده فیلمنامه قرآنی «فهرست مقدس» و استاد دراماتورژی قرآن کریم شامگاه 29 اردیبهشت ماه در نشست «مبانی دراماتورژی قرآن» که در حاشیه نمایشگاه دستاوردهای قرآنی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد گفت: غالبا متون مقدس در نمایشنامه و فیلم و آثار هنری از لحاظ محتوا مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی می‌توانیم از جهت فرم هم از آن‌ها استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه اگر بپذیریم قصص قرآنی دارای فرم متعین هستند در این صورت می‌توانیم آن را به عنوان اجرای زنده در نظر بگیریم افزود: ما با هر قصه‌ای در قرآن به خصوص در مورد انبیاء مواجه می‌شویم چون زبان قرآن، زبانی شبکه‌ای و چندلایه است همان ویژگی‌های اثر نمایشی را برای یک داستان قرآنی نیز می‌توانیم شمارش کنیم.
رحیمی‌فرد با بیان اینکه عمدتا در ادبیات نمایشی ما را به اسطوره‌های یونانی ارجاع می‌دهند ولی از ظرفیت های بالقوه ما موقعیت انبیاء در قصص قرآنی است تصریح کرد: انبیا براساس قصص قرآن، در شرائطی قرار می‌گیرند که با وجود آنکه از جانب خدا به رسالت برگزیده شده‌اند از خود ویژگی‌های انسانی نشان می‌دهند و این ویژگی‌ها می‌توانند دستمایه ما در یک نمایش باشند.
استاد دراماتورژی قرآن با بیان اینکه ظرفیت‌های قرآن کریم در جنبه‌هایی که در دسترس ما هست دستاوردهای کاملا امروزی و قابل بهره‌برداری است بیان کرد: موقعیت‌هایی که در قصص قرآنی برای ما به عنوان متن شفاهی تعریف می‌شود کاملا رویدادی زنده است و یک دارماتورژ باید بپذیرد که در هنگام استفاده از داتسان‌های قرآن با یک متن زنده مواجه است.
نویسنده فیلمنامه قرآنی فهرست مقدس با بیان اینکه ما در قصص قرآنی به روشنی با کنش نمایشی مواجه هستیم اظهار کرد: مثلا در قصه حضرت یونس(ع) هر اتفاقی رخ دهد در ذیل یک کنش سراسری قابل تعریف است؛ یعنی ما با پیامبری مواجه هستیم که به رسالت خود پشت کرده و گرفتار عذاب الهی می‌شود و تنها پیامبری است که مورد ملامت قرار می‌گیرد.
استاد دراماتورژ قرآن با بیان اینکه ما در بهترین آثار نمایشنامه‌های غربی هم با چنین شخصیتی مواجه نیستیم تصریح کرد: شخصیتی که خدا او را برای هدایت قومش برانگیخته ولی در نهایت او از زیر بار این کار شانه خالی کرده و خدا را ملامت می کند گرچه او اکسیر تسبیح را یافته و بازگشتی شکوهمندانه دارد و جزء توابین می‌شود.
رحیمی‌فرد با بیان اینکه ما قرآن را کتاب هدایت می‌دانیم و قرآن ما را به مطالعه عالم هستی و خواندن دعوت می‌کند اظهار کرد: کل این مصحف شریف در تفسیر همین یک کلمه «اقرا» است تا ما را با تمامیت وجود و هستی مواجه کند.
چه نوع اثری قرآنی است
رحیمی فرد ادامه داد: بنده هیچ رویکرد بشری را در ادبیات نمایشی نفی نمی‌کنم ولی ما تا وقتی به حقیقت قرآنی که جهان‌بینی الهی و معنوی به ما می‌دهد دسترسی نیابیم امکان ذکر صفت قرآنی برای یک اثر ممکن نیست و این چیزی نیست که بتوان با سمینار و شعار به آن رسید بلکه باید در وجود خود هنرمند شکل بگیرد؛ خالق اثر قبل از هر کسی متوجه می‌شود که آیا در مدار هدایت قرار گرفته است؟ که همه را به آن سمت ارجاع می دهد.
وی با بیان اینکه اثر قرآنی اثری نیست که حتما یک آیه در آن ذکر شود بلکه اگر مخاطب خودش را در برابر خداوند و کل هستی ببیند در واقع اثر قرآنی شکل گرفته است تصریح کرد: هنرمندی که خود را در مقام مخاطبه با قرآن قرار می‌دهد در کمترین حالت باید خودش را پیرو یکی از انبیاء ببیند اگر نگوئیم باید خودش را باید جای یک پیامبر بگذارد و قصص قرآنی خیلی از این موقعیت‌ها را به نحوی منحصر به فرد برای ما زنده می‌کند.
وی تاکید کرد: یک نویسنده و هنرمند برای اینکه فضایی خلق کند که مخاطب را بی پرده با آن روبرو کند باید قبل از هر کسی خودش را در آن شرائط قرار دهد و وقتی سخن از موقعیت انبیاء می شود قرآن ما را دعوت می‌کند که خود را در آن موقعیت ها قرار دهیم و اجازه مخاطبه با متن قرآن را به ما می‌دهد.
ترس نهادینه برای مواجهه با قرآن
نویسنده فیلمنامه فهرست مقدس با بیان اینکه ما به دلائل مختلف مذهبی و فرهنگی ترسی نهادینه برای مواجهه با قرآن داریم اظهار کرد: تصور بیشتر مردم ما این است که اگر می‌خواهند سراغ قرآن بروند حتما باید این مواجهه از طریق مفسران و علما و تفسیر باشد؛ گرچه ما در برخی روایات از تفسیر به رای نهی شده‌ایم ولی این طور نیست که دریافت‌های خود را به بهانه عدم لیاقت و دانش نادیده بگیریم.
یکی از دلائل مهجوریت قرآن
رحیمی فرد ادامه داد: یکی از مهمترین دلائل مهجوریت قرآن، همین نهادهای متولی مذهبی هستند که اجازه بی واسطه و مخاطبه بدون واسطه با قرآن را به دیگران نمی‌دهند البته این سخن به معنای آن نیست که ما از علما بی نیاز هستیم؛ در سنت ما به ما توصیه شده که قرآن را طوری بخوانید که گویی بر خود شما نازل شده است ولی این سخنی نیست که ما بتوانیم به راحتی در مجامع عمومی بگوییم.
رحیمی فرد با بیان اینکه قرآن بی تردید در هیچ کجا انسانی را که سؤال جدی دارد بی پاسخ نمی‌گذارد بیان کرد: ما نمی‌توانیم گنجینه تفاسیر خود را نادیده بگیریم، کسی مانند علامه طباطبایی با آن جایگاه علمی و معنوی دریافت‌های خود از قرآن را به ما ارائه کرده است ولی ما لزوما نباید از زاویه علامه با قرآن مواجه شویم و رابطه منحصر به فرد و اختصاصی خود را با قرآن کنار بگذاریم.
استاد دراماتورژ قرآن با تاکید بر اینکه ما نباید مراجعه به قرآن را منحصر به استخاره کنیم اظهار کرد: گفته شده در روز هرقدر که برایتان میسر است قرآن بخوانید زیرا قرآن پاسخ همه سؤالات روزانه ما را می‌دهد.
انتهای پیام
