دانشگاه به عنوان نهادی برآمده از جامعه و به مثابه یک پدیده اجتماعی میتواند بستری باشد تا صداهای مختلف صاحب نظران علوم انسانی شنیده شود و میتواند فرصتی برای خلق ایدههای جدید در حوزه علوم انسانی و اسلامی و نیز امکان بازاندیشی انتقادی پیرامون پژوهشهای انجام شده در این زمینه را بر حسب معیارهای علمی و ضرورتهای جامعه فراهم کند.
این هدف حاصل نمیشود مگر به مدد شکلگیری فضایی گفتوگویی و میانرشتهای در پاسخ به پرسشها پیرامون ابعاد و پیامدهای پژوهشها و تالیفهای حال حاضر علوم انسانی و اسلامی. اگر چه در سالهای اخیر بازاندیشی انتقادی در این باب گسترش بیشتری یافته و با طرح پرسشهایی همچون علوم انسانی چیست؟ چه وظیفه و کاربردی در زندگی و توسعه علمی دارد، یا به عبارت سادهتر؛ علوم انسانی به چه درد مردم و پیشرفت جامعه میخورد؟ و پرسشهای بیپایان از این دست که از سوی محققان و صاحب نظران دیدگاههای مختلف در تحلیل نسبت پژوهشهای علوم انسانی و اسلامی و جامعه ایدههایی مطرح میشود، همراه بوده است. در عین حال، با وجود برخی دیدگاههای ناامیدکننده، باید پذیرفت که طرح این پرسشها و خلق ایده در حوزه علوم انسانی، فی نفسه بیانگر حداقلی از امکان اندیشیدن در باب رابطه متقابل علوم انسانی و اسلامی و جامعه است. به همین سبب ضروری است این پرسشها، ایدهها و تحلیلها پیرامون مولفههای علوم انسانی و اسلامی و جامعه در فضایی آکادمیک با حضور اندیشمندان این علوم طرح شوند تا بستری برای گفتوگوی جمعی، نقد و نظر پیرامون آثار ارائه شده به جامعه علمی و نسبت رهیافتهای این پژوهشها با شرایط جامعه فراهم شود.
با این حال باید در نظر داشت بازاندیشی در این عرصه بدون درک نسبت دو مؤلفه علوم انسانی و جامعه و از سوی دیگر فهم جایگاه دانشگاه و نیز پیامدهای فکری و فرهنگی پژوهشهای علوم انسانی و اسلامی بدون در نظر گرفتن زمانه و زمینه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه مقدور نخواهد بود.
اگر علوم انسانی به میدان عمل نیاید و به عنوان مرجعی در مسائل جامعه شناخته نشود و اعتبار و حضور آن تنها به واسطه برگزاری جشنوارههایی همچون جشنواره فارابی که به معرفی آثار برگزیده در این حوزه میپردازد، فروکاسته شود، رو به ایستایی، سکون و چه بسا قهقرا خواهد رفت. از اینرو با توجه به تاکیدات معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم طی نشست خبری روز گذشته که به مناسبت برگزاری آیین اختتامیه دهمین دوره این جشنواره برگزار شد، مبنی بر طرح مباحثی همچون برپایی کرسیهای نظریه پردازی، نقد و تحلیل پیرامون آثار برگزیده در این جشنواره در فضای دانشگاهی و با حضور اندیشمندان، آن هم پس از برگزاری مراسم اختتامیه، اقدامی ارزشمند از سوی شورای سیاستگذاری جشنواره فارابی در جهت تعالی علوم انسانی و اسلامی خواهد بود و برگزاری جشنوارههای علوم انسانی آن هم در سطح بینالمللی را هدفمند خواهد کرد.
در همین راستا، از پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که با هدف پژوهش در زمینههای فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی و توسعه و ارتقای علوم انسانی و اجتماعی تاسیس شده و حوزه فعالیت آن در زمینه سیاستگذاری در حوزه مطالعات فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی و توسعه علمی بوده و نیز متولی برگزاری جشنواره فارابی است، انتظار میرود با جدیت بیشتری این ایده را پیگیری کند و در برگزاری کرسیهای نظریهپردازی، نقد و بررسی در فضای آمادمیک پیرامون این مسئله که محققان با چه درکی در حوزه علوم انسانی آثاری را تالیف کردهاند و در عمل چه نسبتی بین یافتههای آنها با جامعه وجود دارد، پیشگام باشد.
انتهای پیام