مساجد از این پس با استحکام 100 ساله ساخته می‌شوند

به گزارش ایکنا؛ مساجد هزار ساله ایران پابرجا و مستحکم هستند، اما مساجد 40 ساله ایران فرسوده و رو به خرابی‌اند. معماران ایرانی هزاران سال پیشتازتر از علم زمان خود مسجد می‌ساختند، اما معماران امروز حتی علم زمانه را برای ساخت مساجد به کار نمی‌گیرند. بررسی ابعاد و چرایی این مسئله بماند برای بعد؛ حالا یک خبر امیدوار کننده.

هادی فتحی‌زاده، مدیر فنی ــ مهندسی مرکز رسیدگی به امور مساجد، در گفت‌و‌گو با ایکنا؛ از تبیین و اجرای سیاست‌های کلی و نظام فنی و مهندسی مساجد کشور در مرکز رسیدگی به امور مساجد خبر داده و اعلام کرده است که با اجرای این سیاست‌ها و رعایت دقیق اصول نظام فنی و مهندسی از این پس مساجد فرسوده براساس علم روز بازسازی و مساجد جدید با کیفیتی حداقل برای استفاده 100 سال ساخته و مشکلات ساختاری و ظاهری آنها برطرف می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه مرکز رسیدگی به امور مساجد ماهیت مشاوره‌ای در امر فرهنگی و آموزشی دارد و براساس قانون اجازه ورود به مسائل عمرانی مساجد را ندارد، گفت: هر کار فرهنگی و آموزشی که قرار است اتفاق بیفتد نیاز به کالبد و فیزیک دارد. بر همین اساس نظام فنی و مهندسی در راستای ارتقای نظام مدیریتی محقق شده است. متأسفانه بسیاری از مساجد کشور به دلیل اینکه متولیان مساجد علم و تجربه نگهداری ساختمان مسجد را نداشتند یا به ساختمان و کالبد مسجد اهمیتی نمی‌دادند در حال فرسایش هستند.

فتحی‌زاده از وجود بیشتر مساجد تاریخی استان تهران در مناطق 10 و 12 خبر داد و گفت: سیاست کلی نظام فنی و مهندسی مدیریتی و فرهنگی است و براساس آن می‌خواهیم معماری اسلامی ـ ایرانی را بر مبنای فرمایشات مقام معظم رهبری احیا کنیم. برای تحقق این مهم «کمیته حمایت از عمران مساجد» تشکیل و تاکنون پرونده هزار مسجد برای بررسی به این کمیته ارائه شده است. از این تعداد کمک به عمران 60 درصد مساجد تصویب شده و کمک به عمران مساجدی که تصویب نشده‌ به دلیل مشکل سندی آنها بوده است.

 بیت‌المال هدر می‌رود

وی در پاسخ به این سؤال که چه زمانی و چرا مساجد مشکل سندی پیدا می‌کنند؟ گفت: برای ما بسیار مهم است که مالکیت زمینی که مسجد بر روی آن بنا شده مشخص شود، چون با توجه به تجربه‌ای که داشته‌ایم از پول بیت‌المال برای تعمیر مسجدی هزینه کرده‌ایم، ولی پس از اینکه هزینه تعمیرات پرداخت شده، زمین مسجد معارض خصوصی و حتی دولتی پیدا کرده و پول بیت‌المال هدر رفته یعنی زمین مسجد وقفی نبوده است. در گذشته برای برخی مساجد وقف‌نامه‌ نوشته نشده و سند زمین به نام یکی از هیئت امنا تنظیم ‌شده که با گذشت چندین سال نسل‌های بعدی این هیئت امنا وقتی متوجه شدند زمین داخل شهر تهران ارزش زیادی پیدا کرده با همان سند و به صورت قانونی (چون سند به نام اجدادشان بوده) دستور تخریب مسجد را گرفته‌اند و مجبور شده‌ایم هزینه بیشتری از هزینه واقعی زمین پرداخت کنیم تا از تخریب مسجد جلوگیری شود.

در دانشگاه‌ها معماری مساجد آموزش داده نمی‌شود

«ارائه محتوا در راستای نظام فنی و مهندسی ذیل احیای معماری اسلامی ـ ایرانی» اقدام دیگری بود که فتحی‌زاده از تحقق آن خبر داد و گفت: متأسفانه در دانشگاه‌ها معماری و ساخت مساجد آموزش داده نمی‌شود و منبع مشخصی هم برای افرادی که می‌خواهند مسجد طراحی کنند وجود ندارد. بر همین اساس کتاب و دفترچه‌ای با محتوای اصول معماری مساجد تدوین شده که اگر متولیان مسجدی بخواهند مسجد را بازسازی کنند، باید از چه اصولی پیروی کنند و استانداردهای طراحی تک‌تک فضاهای مسجد نیز تهیه و ارائه شده است.

مساجد باید وضوخانه مجزا از سرویس بهداشتی با سطحی بالاتر داشته باشد

وی ادامه داد: ساختمان مسجد در ردیف ساختمان‌های عمومی با اهمیت فراوان قرار دارد. به همین دلیل قالب و استانداردی براساس استاندارد معماری ساختمان‌های عمومی با استفاده از معماری اسلامی ایرانی تهیه و در اختیار مساجد قرار گرفته است. در طراحی این اصول مسائل شرعی نیز به دقت رعایت و تصریح شده و مساجد باید وضوخانه مجزا از سرویس بهداشتی با سطحی بالاتر داشته باشند که سرریز آب سرویس بهداشتی داخل وضوخانه نیاید، چون در اسلام آمده اول طهارت بعد عبادت. به همین دلیل در کمیته حمایت از عمران مساجد اولویت اول سرویس‌های بهداشتی است.

مدیر فنی مهندسی مرکز رسیدگی به امور مساجد درباره ارتقای وضعیت سرویس‌های بهداشتی مساجد اعلام کرد: با شهرداری تعامل کرده و در تلاش هستیم از این پس سرویس بهداشتی مساجد منطقه‌ و ناحیه‌ای که نمازگزار زیادی دارند و یا در مکان‌های پرتردد هستند به گونه‌ای ساخته شوند که مستقل از مسجد باشد تا در طول روز نیاز مردم را برطرف کنند و دری هم به داخل مسجد داشته باشند که در هنگام نماز نمازگزاران بتوانند از آن استفاده کنند.

تدوین سیاست تهیه نقشه‌های معماری و سازه مساجد

وی به تدوین سیاست تهیه نقشه‌های معماری و سازه مساجد نیز پرداخت و گفت: براساس این سیاست، مسئولان مساجد قدیمی که فرسوده بوده نیاز به نوسازی دارند و باید درخواست خود را به مرکز ارائه کنند. کارشناسان ما این درخواست را بررسی می‌کنند و براساس قوانین جاری مرکز و استانداردهایی که داریم مجوز تخریب یا نوسازی داده می‌شود. همچنین، درخواست ساخت مساجد جدید بررسی می‌شود.

فتحی‌زاده افزود: مساجدی که قرار است نوسازی شوند اول باید سند وقفیت را ارائه کنند، چون هزینه تهیه نقشه معماری بسیار زیاد است و باید وقفیت مسجد قطعی باشد تا مشکلی در ادامه ایجاد نشود در ادامه وضعیت موجود مسجد را بررسی می‌کنیم چون طبق شرع باید شبستان جدید حتماً در شبستان قدیمی ساخته شود، زیرا حکم مسجدیت دارد. بعد از این اقدامات مهندس طراح با اعضای مسجد جلسه‌ای برگزار می‌کند تا نیازهای مردم منطقه و بخش‌های مسجد مشخص شود. بعد صورت جلسه‌ای امضا می‌شود و طراح کار خود را شروع می‌کند.

وی اظهار کرد: خاک تهران برای ما شناخته شده است، ولی چون در شهرستان‌ها شناختی از خاک نداریم آزمایش مکانیک خاک نیز انجام می‌شود، چون نوع خاک باید برای سازه مشخص و براساس آن ساختمان طراحی شود.

مدیر فنی و مهندسی مرکز رسیدگی به امور مساجد در پاسخ به این سؤال که مساجد جدید برای رفع چه نیازها و کارکردهایی ساخته می‌شوند؟ گفت: مساجد روز به روز کاربردهای مختلفی پیدا می‌کنند. مساجد قبل از انقلاب فقط کاربرد مذهبی داشتند. در هنگام انقلاب کاربرد مذهبی ـ سیاسی پیدا کردند. در دهه 70 رویکرد اجتماعی و در دهه 80 رویکرد فرهنگی به کارکردهای مسجد اضافه شد. علاوه بر همه این کارکردها، مسجد باید یک پایگاه امن برای اهالی محل در شرایط بحرانی و اضطراری باشد. در بلایای طبیعی از جمله زلزله نیز مردم پس از خروج از خانه به مساجد پناه می‌برند. به همین دلیل همیشه به طراحان تأکید می‌کنیم که مسجد را طوری طراحی کنید که برای 100 سال آینده نیز کارایی داشته باشد.

فتحی‌زاده اظهار کرد: مساجدی متعلق به دوران قاجار و صفویه هستند، ولی همچنان مقاوم‌اند و حتی در زلزله‌ها هم فقط چند ترک برداشته‌اند؛ در حالی که مساجدی که 40 سال پیش ساخته شده اکنون نیاز به مرمت و حتی بازسازی کامل دارند. به همین دلیل در ساخت مساجد جدید بر روی اسکلت بنا دقت زیادی می‌شود.

وی در پایان گفت: قبلاً وقتی نقشه مسجد آماده می‌شد انجام مراحل اداری و بوروکراسی آن نزدیک به دو سال طول می‌کشید تا نقشه تأیید شود. به همین دلیل با شهرداری، سازمان اوقاف، آتش‌نشانی و سازمان میراث فرهنگی تعامل کردیم تا نمایندگان همه این نهادهای مسئول در یک جلسه جمع و ایرادهای نقشه مساجد را برطرف و تأیید کنند. با این کار اکنون در نهایت سه ماه زمان برای تأیید نقشه مساجد صرف می‌شود.

انتهای پیام