واژه‌های ادبیات دفاع مقدس برگرفته از آموزه‌های قرآنی است/ ضرورت پرورش نویسنده محقق
گروه جهاد و حماسه ــ یک نویسنده با اشاره به گفتمان رایج در ادبیات دفاع مقدس تصریح کرد: این ادبیات به دلیل پشتوانه مذهبی و اعتقادی که دارد، نگاهی مبتنی بر شکست و ناکامی در آن وجود ندارد و مفاهیم به کار گرفته شده در آن برگرفته از آموزه‌های قرآن است مثلاً ما در هنگام ناکامی از واژه «عدم الفتح» استفاده می‌شد.
میثم رشیدی‌مهرآبادی، نویسنده دفاع مقدس، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، با اشاره به مفهوم ادبیات دفاع مقدس اظهار کرد: ادبیات دفاع مقدس تلفیقی از ادبیات جنگ و ادبیات پایداری بوده و به نظرم نمونه کاملی از این دو کلمه است. ادبیات دفاع مقدس را با توجه به عناوین جنگ و پایداری کامل‌ترین عنوان برای این ژانر می‌دانم.
وی افزود: بخشی از افرادی که در جنگ حضور داشتند وارد حوزه ادبیات شدند. خدمت بزرگی به ادبیات دفاع مقدس کرده‌اند و به همین دلیل ژانر و نگاه جدیدی در ادبیات ایران پدید آمده است. همچنین فروش آثار دفاع مقدس بیانگر گرایش مخاطب به این گونه ادبی است و جذابیت این نوع ادبی سبب شده است تا مخاطبان این گونه آثار را پیگیری کنند.
این نویسنده دفاع مقدس تصریح کرد: مزیت اصلی ادبیات دفاع مقدس این است که مبتنی بر یک اتفاق رئال و واقعی است و در ابعاد گوناگون ارتباط عمیقی با مسائل دینی و تاریخی کشور دارد. این نوع ادبیات یک ژانر ادبی است که بسیاری از ژانرها همچون تاریخ و ادبیات را در بطن خود جای داده است و این یکی از مزیت‌هایی است که باعث می‌شود تا بسیاری از کسانی که می‌خواهند در حوزه نگارش داستان وارد شوند و در حوزه ادبیات دفاع مقدس قلم بزنند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در عرصه معرفی جهانی ادبیات دفاع مقدس پیشرفت‌هایی حاصل شده است؟ گفت: اخیراً اقداماتی در این عرصه به خصوص در نمایشگاه فرانکفورت انجام شده که نتایج مثبتی را در پی داشته است و اخبار حاکی از آن است که بیشترین قراردادها برای ترجمه آثار مربوط به کتب دفاع مقدس بوده است. اما به هر حال این تعداد ترجمه با توجه به گستردگی این آثار کم است و نیازمند فعالیت بیشتر و بهتری در این زمینه هستیم. تنها راه ارائه معرفی ادبیات دفاع مقدس در سطح بین‌الملل ترجمه است و در گام‌های بعدی می‌توان به تبلیغ آثار اشاره کرد. امیدواریم در گام اول شاهد رشد بیشتری طی سال‌های آینده باشیم.
وی ادامه داد: راهکار اصلی این است که در مجامع بین‌المللی، همچون نمایشگاه‌هایی که در خارج از کشور برگزار می‌شود، به جای مدیران پشت میزنشین، کسانی اعزام شوند که دستی بر قلم دارند تا بتوانند با ناشران و مخاطبان خارجی ارتباط برقرار کنند. ارتباط دوسویه میان نویسندگان و مخاطبان سبب موفقیت بیشتر در این عرصه می‌شود.
خالق اثر «حاجی فیروز» تصریح کرد: ادبیات دفاع مقدس به دلیل آنکه بر پایه رئال شکل گرفته الگوساز است. در ایام دفاع مقدس شاهد فداکاری‌هایی بودیم که در تاریخ کمتر مشاهده شده است. در حقیقت آن‌ها تجارب ارزشمندی بر جای گذشته‌اند که هنوز با گذشت این سال‌ها الگویی برای نسل امروز و نسل‌های آینده خواهند بود. امروزه افرادی که در ایام جنگ حضور داشتند، برایمان الگو به شمار می‌روند. به همین دلیل الگوها مشخص است و زمانی که در ادبیات دفاع مقدس از آن‌ها صحبت می‌کنیم، برای مخاطبان الگوسازند.
وی بیان کرد: معتقدم الگوپردازی در آثار داستانی بیشتر رخ می‌دهد و زمانی که ادبیات دفاع مقدس براساس اتفاقات واقعی است، به نوعی الگوسازی می‌کنیم. در ادبیات دفاع مقدس هم‌اکنون در مرحله الگوسازی هستیم چون آن شخصیت‌ها در این عصر زندگی می‌کنند. زمانی که در اعصار پس از جنگ به این موضوع بپردازیم و دیگر افراد تجربه‌ای از آن دوران نداشته باشند، ادبیات دفاع مقدس الگوپرداز خواهد بود و افراد این الگوها را در ذهنشان می‌سازند، اما هم‌اکنون در زمانی هستیم که افراد بینمان زندگی می‌کنند و ما از حضور آن‌ها بهره می‌گیریم.
رشیدی مهرآبادی اظهار کرد: ادبیات نمی‌تواند همه حقایق را منتقل کند. معتقدم همه ژانرها به نحوی تأثیراتی در شرح موفقیت‌ها و عدم موفقیت‌های دفاع مقدس دارند. در میان ژانرها حوزه تاریخ شفاهی نمونه کامل‌تری در بیان واقعیت‌هاست؛ چراکه در آن شخصیت سوژه واکاوی می‌شود و درک کامل‌تری به مخاطب می‌دهد.
وی ادامه داد: در خاطرات پراکنده درباره شخصیت خاصی ریشه‌یابی می‌کنیم و سپس از کنار آن رد می‌شویم که این امر تأثیر کمتری دارد اما در تاریخ شفاهی روی اتفاقات و افراد متمرکز می‌شویم و همه ابعاد را مورد توجه قرار می‌دهیم. این ژانر در بین ژانرها تأثیرگذاری بیشتری دارد.
این نویسنده دفاع مقدس تصریح کرد: ادبیات دفاع مقدس به دلیل پشتوانه مذهبی و اعتقادی که دارد، فاقد نگاه شکست یا ناکامی است. برای مثال اگر در عملیات‌ها شکست می‌خوردیم، از عنوان عدم الفتح استفاده می‌شد، یعنی به تمام اهداف نرسیدیم بلکه به بخشی از اهداف دست یافته‌ایم و راضی هستیم؛ بنابراین نگاه ناکامی در دفاع مقدس وجود ندارد. این امر برگرفته از همان فرهنگی بوده که در قرآن کریم آمده است که اگر بکشیم و یا کشته شویم، در هر دو صورت پیروز میدان هستیم، چراکه به وظیفه‌مان عمل کرده‌ایم و در نزد خدا ماجور هستیم.
وی افزود: درعرصه دفاع مقدس بیش از هرچیزی به محقق و نویسنده نیاز داریم. با توجه به اینکه ایثارگران دفاع مقدس دوره کهولت و میانسالی را طی می‌کنند نیاز داریم تا افرادی را پرورش دهیم که پای حرف آن‌ها بنشینند و خاطراتشان را ثبت کنند. البته این کار در حال انجام است و کلاس‌های نویسندگی در این زمینه برگزار می‌شود اما روندش کند است.
رشیدی مهرآبادی اظهار کرد: توصیه‌ام این است که در گام اول حتی کسانی که چندان تجربه‌ای ندارند، پای خاطرات ایثارگران بنشینند و خاطرات را ثبت و ضبط کنند تا بعدها این صوت‌ها را در اختیار نویسندگان قرار دهند تا تبدیل به اثری ارزشمند در این زمینه شوند.
وی در پایان گفت: افراد بالای هشتاد سال تجربیات جالبی از نبود امکانات تا پیشرفت سطح زندگی و امکانات تکنولوژی دارند و برخی از این افراد خاطرات نابی دارند که می‌توان آن‌ها را تبدیل به کتاب کرد. قطعاً در زمینه دفاع مقدس نیز این‌چنین است و می‌توان ناگفته‌ها و ناشنیده‌های جنگ را در این آثار منتشر کرد.
انتهای پیام
