پرهیز از حرکت‌های تدافعی در مواجهه با مستشرقان/ در ترجمه آثار دینی معکوس عمل کرده‌ایم
گروه حوزه‌های علمیه ــ رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با بیان اینکه در ترجمه آثار دینی معکوس عمل کرده‌ایم اظهار کرد: باید از حرکت‌های تدافعی فکری در مواجهه با مستشرقان خارج شده و حرکتی انقلابی، هدایتی و تربیتی را بر مبنای قرآن در سطح بین‌المللی ایجاد کنیم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدصادق یوسفی‌مقدم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، در گفت‌وگو با ایکنا؛ گفت: در مسئله استشراق به نظر می‌آید که در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، نگاه این گروه به قرآن و شبهاتی که در این زمینه مطرح کرده بودند، کمتر مورد توجه بود.
وی افزود: بررسی و نقد مستشرقان بیشتر در میان اهل سنت و مراکز آکادمیک آنان مورد توجه بود؛ در حالی که اگر نگاه‌های مثبت اندیشه شیعه درباره قرآن قبل از انقلاب هم مطرح بود، شاید اشکالات آنان این قدر توسعه پیدا نمی‌کرد.
این قرآن‌پژوه بیان کرد: موضوعاتی مانند اختلاف قرائات و دیدگاه اهل سنت در مورد حجیت قرائات مختلف، ولو اینکه این قرائات از جهت محتوا و آثار مترتب بر آن با یکدیگر متعارض هم باشند، از جمله مباحثی است که مورد سوء استفاه مستشرقان قرار گرفته است. البته اهل سنت قائل به عدم تعارض هستند ولی این مسئله ثمری ندارد، زیرا اختلاف قرائات نتائج متفاوتی را ایجاد می‌کنند.
دیدگاه‌های علوم قرآنی شیعه در حاشیه
وی با بیان اینکه قائل بودن به اختلاف قرائات سبب می‌شود تا مخاطبان و عاملان به قرآن نیز در عمل با تعارض روبه‌رو شوند، تصریح کرد: به هر حال در نظر آنان یک قرائت می‌تواند پذیرفته شده باشد. البته مبنای شیعه بر قرائت واحد متواتر از دوره پیامبر(ص) تاکنون است و سایر قرائات نیز حجیت ندارند، زیرا قرائات قراء خبر واحد هستند که چه‌بسا در تعارض با یکدیگرند. البته باید این نکته هم بیان شود که مفسران هم در تفسیر براساس قرائات مختلف دچار مشکلاتی هستند.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با تأکید بر اینکه اگر این مبنای شیعه قبل از انقلاب مانند دیدگاه‌های اهل سنت نشر می‌یافت زمینه سوءاستفاده مستشرقان و تهمت تحریف هم کمتر فراهم شده بود، اظهار کرد: کسانی مانند آیات عظام خویی و فاضل لنکرانی به خوبی به این بحث پرداخته‌اند، به جز این افراد معدود شاهد کار قابل توجهی را در این عرصه نیستیم و یا حداقل در سطح اهل تسنن نبوده است؛ لذا دیدگاه‌های علوم قرآنی شیعه در حاشیه و بیرون از متن اسلامی بود.
برکات قرآنی انقلاب
وی با بیان اینکه بعد از انقلاب اسلامی توجه ویژه‌ای به دیدگاه‌های شیعه شد و مراکز آکادمیک گروه‌های خاص علمی و کرسی‌های شیعه‌شناسی راه‌اندازی شد افزود: تمام این‌ها به برکت انقلاب و نشانه اهمیت و نقش انقلاب در این زمینه است. انقلاب از کیان و هویت اسلام و قرآن دفاع کرده و می‌کند؛ لذا بحث مستشرقان نیز در میان اندیشمندان علوم قرآنی پررنگ شد و یکی از اقدامات کلانی را که در پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن شروع کرده‌ایم پرداختن به همین مسئله با عنوان کلان‌پروژه قرآن و استشراق است.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن در پاسخ به این سؤال که همواره از مستشرقان گلایه داریم که چرا به منابع شیعی مراجعه نمی‌کنند، ولی ممکن است منابع ترجمه شده از انگلیسی در اختیار آنان قرار گیرد، اظهار کرد: متأسفانه در ترجمه همیشه برعکس عمل کرده‌ایم؛ یعنی در ترجمه آثار و دیدگاه‌های غربیان و مستشرقان اقدامات خوبی انجام شده است که البته مورد نیاز است و باید دیدگاه‌های دیگران را بشناسیم، ولی در انعکاس دیدگاه‌های خودمان موفق نبوده و کمتر آن‌ها را مورد توجه قرار داده‌ایم.
وی با بیان اینکه در این زمینه اهتمام جدی نبوده است، تصریح کرد: دولت باید در این باره هزینه کند و سرمایه در اختیار مراکز پژوهشی بگذارد تا آثار اندیشمندان داخلی هم به خوبی ترجمه شود و در اختیار دیگران قرار گیرد. این اهتمام در دولت‌های ما و در مراکز علمی و پژوهشی نبوده و غفلت شده و در این امر با موانع بودجه‌ای روبه‌رو هستیم.
یوسفی‌مقدم بیان کرد: امروز تمام دنیا علاقه‌مند هستند تا بدانند انقلاب اسلامی که توانسته استکبار را با آن ظرفیت‌های کم‌نظیر مادی و معنوی به چالش بکشد چه اندیشه و معارفی دارد که به پشتوانه آن حرکت می‌کند.
حرکتی انقلابی و تربیتی در سطح بین‌المللی بر مبنای قرآن
وی خواستار صرف وقت و بودجه از سوی دولت به خصوص سازمان‌هایی مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و نهادهای متولی فعالیت‌های علمی و تبلیغی در خارج از کشور شد و تأکید کرد: باید مستشرقان را به طیف‌های مختلفی تقسیم کنیم؛ برخی از آنان عوامل استکبار هستند و به هر شکلی به دنبال سوءاستفاده خواهند رفت، ولی عمدتاً کسانی هستند که دنبال فهم درست و درک صحیح از منابع شیعه هستند و نباید از این ظرفیت غافل باشیم.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن تأکید کرد: منابع انسانی موجود باید به درستی شناسایی و منابع مکتوب جمع‌آوری و ساماندهی شود و نرم‌افزار لازم در این مواجهه علمی تهیه شود تا بتوانیم حرکت علمی خود را به اندازه عظمت انقلاب پیش ببریم؛ باید از حرکت‌های تدافعی فکری خارج شده و حرکتی انقلابی و هدایتی و تربیتی را بر مبنای قرآن در سطح بین‌المللی به پیش ببریم.
انتهای پیام
