مهمترین امتیاز ترجمه قرآن محمدعلی کوشا؛ نبود لغزش برگردان‌های دیگر

حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا، عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، صاحب تألیفات در حوزه دین و پژوهشگر و منتقد ترجمه‌های قرآن کریم، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره ترجمه قرآنی که به تازگی به انجام رسانده است ، گفت: بیش از هشت سال پیش این ترجمه را شروع کردم و اینک به پایان رسیده و در حال صفحه‌آرایی است.
وی افزود: ویژگی منحصر به فرد این ترجمه این است که آن را در حوزه علمیه قم به صورت تدریس انجام داده‌ام. به گونه‌ای که هر هفته درطی دو تا سه جلسه یک ساعت و نیم یا دوساعته، آیاتی را در که قبلاً ترجمه ‌کرده بودم در کلاس بحث به افراد معدودی که از فاضلان حوزه بودند، می‌دادم و آنها با پیش مطالعه موارد ترجمه به کلاس می‌آمدند در حالی که هر یک ترجمه‌ای از دیگرمترجمان نیز همراه داشتند، آنگاه من در وهله نخست به تجزیه و ترکیب آیات می‌پرداختم و سپس نکات بلاغی آنها را یادآور می‌شدم و به پرسش‌های مطرح شده ‌پاسخ می‌دادم و در مرحله بعد به تطبیق ترجمه خود با متن آیات می‌پرداختم.
مباحثه‌های طولانی برای ترجمه قرآن
حجت الاسلام کوشا ادامه داد: در هر مورد با نقد و نظر دوستان کلاس به بحث ادامه می‌دادیم و در نهایت، ترجمه هر آیه، جدا جدا به تصویب می‌رسید. مباحثات بسیار وقت‌گیر بود و به همین جهت این کار ترجمه به مدت هشت سال و سه ماه به طول انجامید.
وی تصریح کرد: چنین کاری در حوزه ترجمه‌پژوهی قرآن منحصر به فرد بوده است که در هر جلسه مورد به مورد با بگو و مگوهای طولانی، چنین ترجمه‌ای به انجام برسد. گمان نمی‌کنم کسی با این کم و کیف زمان‌گیر به ترجمه قرآن پرداخته باشد.
این مترجم قرآن با اشاره به ویژگی‌های دیگر ترجمه عنوان کرد: ویژگی دوم این ترجمه این است که همراه با پانوشت‌ها و ترجمه لغات است و حدود یک سوم تا یک چهارم هر صفحه را پانوشت‌های توضیحی تشکیل می‌دهد. هر واژه برجسته از آیه، دقیقاً علاوه بر معادل‌های گوناگونش، ریشه مصدری آن نیز در پانوشت‌ها ذکر شده است.
تطبیقی بودن؛ ویژگی ترجمه محمدعلی کوشا
حجت الاسلام کوشا ویژگی سوم این ترجمه را تطبیقی بودن آن بیان کرد: از پنج نوع ترجمه‌ تحت اللفظی، تطبیقی، تفسیری، مضمونی و منظوم که وجود دارد، این ترجمه، از نوع دوم آنها یعنی تطبیقی است؛ از این رو ترجمه‌ای که انجام داده‌ام، کاملاً منطبق با متن است و حجم آن نیز بیش از حجم آیات نیست و در متن ترجمه هم کروشه و پرانتز فقط در حد ضرورت است. کروشه در جایی است که حذف و تقدیری در کلام باشد، و پرانتز درجایی است که مرجع ضمیری معلوم شده باشد یا توضیحی تفسیری لازم بوده باشد.
وی با بیان اینکه مؤخره این ترجمه در حال نگارش است، تصریح کرد: اصول و مبانی ترجمه در این بخش به صورت کوتاه وگویا تبیین می‌شود و به نظرم وجه امتیاز این ترجمه این است که نقد و بررسی‌هایی که از ده‌ها ترجمه قرآن از قرن چهارم قمری تاکنون داشته‌ام، به درستی از آنها بهره گرفته‌ام، و می‌توانم بگویم که این ترجمه قطعاً لغزش‌های ترجمه‌های پیش از خود را ندارد و چون با بحث و مباحثه همراه بوده، از پختگی‌های لازم برخوردار است و می‌تواند، محور و میزانی برای ترجمه‌های پس از خود باشد.
ظرفیت این ترجمه در ملاک فن ترجمه
حجت الاسلام کوشا با بیان اینکه این ترجمه می‌تواند محور، مبنا و ملاکی در فن ترجمه باشد، عنوان کرد: هنوز ناشر این ترجمه قرآن مشخص نشده است و با توجه به اینکه شرایط خاصی را در قرارداد مشخص می‌کنم، ناشری که آن شرایط را پذیرا باشد می‌تواند آن را چاپ و منتشر کند.
وی در ادامه گفت: متن قرآنی این ترجمه با خط عثمان‌طه و به صورت صفحه مقابل خواهد بود هرچند که خود بر رسم الخط عثمان طه ایراد‌های جدی دارم و در کتابچه‌ای آنها را به زودی عرضه خواهم کرد. چاپ نخست این ترجمه نیز، به قطع نیم رحلی (اندکی بزرگ‌تر از قطع وزیری) خواهد بود تا گنجایش درج پانوشت‌ها را داشته باشد.
لزوم توجه دانشکده‌های علوم قرآنی به این ترجمه
این مترجم یادآور شد: با همه تجربیاتی که سال‌ها در نقد و بررسی ترجمه‌ها دارم، این اثر را بی‌نیاز از ویراستار اهل فن ویژه ترجمه قرآن نمی‌دانم، از این رو دو نفر از بهترین ویراستاران(یکی حوزوی و دیگری دانشگاهی)، ویراستاری این اثر را برعهده دارند وعلاوه بر این، سه نفر از بهترین نمونه‌خوان‌های فاضل، نمونه‌خوانی این ترجمه را با دقت تمام پیش می‌برند.
وی در ادامه تصریح کرد: سزاوار است که این ترجمه از سوی دانشکده‌های علوم قرآنی در سراسر کشور مورد توجه قرار گیرد و پژوهشگران قرآنی نیز آن را مورد بحث وبررسی و قرار دهند.
انتهای پیام