درس خودشناسی از آموزه‌های علوی
گروه اندیشه ــ دفتر اول کتاب «اخلاق در پرتو سخنان امام علی(ع)» می‌کوشد با نشان دادن اولویت خودشناسی در زیست اخلاقی و نیز دشواریابی خودشناسی، از آموزه‌های علوی درس خودشناسی بیاموزد.
به گزارش ایکنا؛ کتاب «اخلاق در پرتو سخنان امام علی(ع)؛ دفتر اول: خودشناسی» نوشته احد فرامرزقراملکی و محمدعلی مشایخی‌پور، بهار 97 توسط بنیاد نهج‌البلاغه در 328 صفحه منتشر شده است. در ادامه مروری بر این کتاب خواهیم داشت؛
ساختار کتاب
این اثر پس از پیش‌گفتار و مقدمه و ۱۴ فصل تشکیل شده است. فصول این کتاب عبارتند از: «خودشناسی و بنیان زیست اخلاقی»، «بایسته‌های روشی در خودشناسی»، «چیستی و مولفه‌های شناخت خود»، «تحلیل واژه‌ای معرفت نفس»، «مراتب و سطوح خودشناسی»، «حسابرسی خود: چیستی و مولفه‌ها»، «حسابرسی خود: مراتب و چگونگی»، «خودشناسی و کامیابی»، «خودشناسی؛ برتری و خردورزی»، «خودشناسی؛ شایسته‌ترین حکمت»، «خودشناسی؛ سودمندترین شناخت»، «نقش خودشناسی در رفتار ارتباطی قدسی»، «پیدایش و بالندگی خودشناسی» و «زمینه‌ها، موانع ابزار‌های خودشناسی».
نگارندگان در مقدمه این اثر از سودمندی و راهبردی بودن شناخت خود آغاز کرده‌اند و اینکه این شناخت به صورت کامل محال است. آنگاه به درجات مختلف این شناخت از جمله خودشناسی عرفی، انسان‌شناسی تجربی و انسان‌شناسی فلسفی اشاره شده است و بیان شده است که خودشناسی تجربه‌ای ژرفتر از این موارد است.
مولفان این اثر در مقدمه تصریح کرده‌اند که در فرایند پر پیچ‌وخم خودشناسی درمی‌یابم که من حجاب خودم. «تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز». خودشناسی فرایند سخت و پرخطر است. درس خودشناسی را که همان خودیابی است از کدام استاد باید آموخت؟ ... تاریخ الگوی شگفت‌انگیزی خودشناسی را نشان می‌دهد. تاریخ کسی را سراغ دارد که از طریقی می‌گوید: هر کس خود را شناخت خدا را شناخت و از طرفی می‌فرمایند اگر پرده‌ها فرو افتند بر یقین من چیزی افزوده نمی‌شود. این شناخت کامل، اصیل و خالص خویش او چنان از خویش آگاه است که در پدیده‌هایی همچون فسخ عزیمت‌ها و نقض همت‌ها به جای آنکه ناکامی و افسردگی را تجربه کند و از خویش فرار کند، آن‌ها را آیت شناخت خدا قرار می‌دهد... در این نوشتار از آموزه‌های علوی درس خودشناسی می‌آموزیم.
روش و نوآوری
وی در پایان این بخش نتیجه گرفته است که با توجه به نقش بنیانی رفتار ارتباطی درون شخصی در سایر ارتباط‌ها می‌توان گفت: زیست اخلاقی در گرو بهبود و اصلاح رفتار ارتباطی فرد با خود است. اصلاح رفتار ارتباطی درون‌شخصی نیز در گرو ارتقای خودشناسی فرد است. این بحث نشان می‌دهد که در برنامه‌های آموزش اثربخش اخلاق و در الگو‌های رشد اخلاقی باید بر خودشناسی به مثابه آغاز، اولویت داد. خودشناسی مقدم بر خودسازی است و خودسازی عامل زیست اخلاقی است. بر پایه آنچه که بیان شد نقش راهبردی و بنیانی شناخت خود از جهان گوناگون آشکار شد.
نویسنده با آغاز از مباحثی، چون زیست اخلاقی تلاش کرده است بایسته‌های روشی خود را در رویکردهایی، چون خودشناسی به مثابه بحث اخلاقی، مواجه مسئله‌محور، روی‌آورد بین‌رشته‌ای و سنجش و فهم حدیث توضیح دهد، از این‌رو نگارندگان تلاش کرده‌اند که رویکرد بینارشته‌ای فضا برای طرح مباحث کلی را باز کنند. همچنین بررسی زبان‌شناسانه در دستور کار این اثر بوده است.
رویکرد مسئله‌محورانه این کتاب در همه فصول دیده می‌شود و فصول با طرح مسئله آغاز می‌شوند، این رویکرد باعث می‌شود تا مخاطب در هر فصل جواب سوالی مشخص را دریابد. همچنین یکی دیگر از نوآوری‌های این روش طرح تمارینی در برخی از فصول برای ایجاد مشارکت مخاطبان بوده است.
انتهای پیام
