محبت به اهل بیت(ع)؛ دعای مستجاب حضرت ابراهیم(ع)/ آموزش عملی نماز در خانه
گروه اندیشه: مفسر قرآن کریم با بیان اینکه محبت مردم به اهل بیت(ع) دعای مستجاب‌شده حضرت ابراهیم(ع) است، به بیان توصیه‌ای به والدین پرداخت و گفت: خوب است در خانه هم نماز خوانده شود نه فقط در مسجد، به فرزندان، اهل نماز بودن نشان داده شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی، مفسر قرآن کریم در جلسه تفسیر این هفته خود با بیان اینکه در قرآن کریم خداوند راجع به دو مطلب، نبی(ص) را بشارت داده است، گفت: آن دو مطلب برای همیشه ثابت و باقی است و زوال‌پذیر نیست و تا عمر بشر این دو حقیقت باقی است؛ یکی قرآن و دیگری عترت، خاندان نبوت و رسالت.
قرآن وسیله توجه، تنبه و بیدارساختن عالم انسانی است
وی افزود: راجع به قرآن همین‌قدر بس که در سوره حجر آیه 9 می‌خوانیم: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ»، به‌طور مسلم ما ذکر (قرآن) را نازل کرده‌ایم و به‌طور مسلم خودمان حافظ و نگهبان قرآن هستیم. کلمه ذکر در مورد قرآن مکرر آمده است. قرآن ذکر است. یعنی وسیله توجه، تنبه و بیدارساختن عالم انسانی است. انسان را بیدار می‌کند و توجه می‌دهد. انسان را با خالق عالم آشنا می‌کند و طبق دستوراتی که داده است انسان را با خداوند مرتبط می‌سازد. خداوند فرموده است: من خودم قرآن را نازل کردم و خودم حافظ و نگهبان قرآن هستم.
این مفسر قرآن با اشاره به کلمه «حَافِظُونَ» در آیه مذکور، تصریح کرد: این کلمه نشان می‌دهد که قرآن دشمنان و مخالفان زیادی دارد. می‌کوشند که قرآن را از بین ببرند؛ لذا خداوند به‌طور قاطع نظر می‌دهد که مطمئن باشید قرآن از بین رفتنی نیست. من که خالق عالم هستم آن را نازل کرده‌ام و خودم نگهبان قرآن هستم. از همان روز اول نزول قرآن، دشمنان قرآن به تکاپو افتادند و با جدیت تمام کوشیدند که نور آن را خاموش کنند.
وی اظهار کرد: بنی امیه 90 سال حکومت کردند و با قرآن جنگیدند، بعد از آن‌ها بنی‌عباس روی کار آمدند، 500 سال هم آن‌ها حکومت و با قرآن مبارزه کردند. بعد از آن‌ها، سلاطین تاتار و مغول با حملات وحشیانه خودشان، جمعیت‌ها را به خاک و خون کشیدند، بعد هم با شعله‌ور ساخته شدن جنگ‌های صلیبی کشتار فراوانی شد. کتابخانه‌ها را سوزاندند، همتشان هم این بود که قرآن‌ها را بسوزانند و اسلام ریشه‌کن شود؛ اما نتوانستند. همه‌شان پوسیدند و مردند و همین قرآن مانند آفتاب در آسمان جهان می‌درخشد.
امروز در دنیا بلندآوازه‌تر از پیغمبر(ص) کیست؟
این مفسر قرآن با بیان اینکه میلیون‌ها مسلمان به پیروی از قرآن افتخار و زندگی می‌کنند، گفت: خداوند می‌فرماید: «فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِیثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ کُلَّ مُمَزَّقٍ»، (سبأ/19)، ما همه را از بین بردیم، همان‌هایی که قدرتمند بودند همه‌شان قصه شدند. خداوند به پیغمبر اکرم(ص) خطاب می‌فرماید: «وَرَفَعْنَا لَکَ ذِکْرَکَ»، (شرح/4)، ای پیغمبر عزیز من، اراده‌ام تعلق گرفته است که نام تو را بلندآوازه کنم. انصافاً امروز در دنیا بلندآوازه‌تر از پیغمبر(ص) کیست؟ نام چه کسی را صبح و شام از رادیوها و مأذنه‌ها بلند می‌کنند و به رسالت او شهادت می‌دهند و دل‌ها در برابر نام گرامی او خاضع و خاشع می‌شود؟
قرآن با منطق قوی، دنیای علم را به مبارزه دعوت می‌کند
وی افزود: قانون کدام قانون‌گذار است که در این دنیای علم، تمدن و فرهنگ، به‌وسیله فرستنده‌های همگانی نام او را پخش کنند؟ کدام قانون‌گذار در دنیا به این کیفیت قانون وضع کرده است؟ آیا دنیای مسیحیت و نصرانیت از اروپا و آمریکا با این که قوی هستند می‌توانند انجیلشان را به نام کتاب هدایت و سعادت به دست بشر بدهند؟ مسیحیان خیلی فراوان هستند؛ اما ابداً نتوانستند انجیل را کتاب سعادت معرفی کنند؛ اما همین قرآن که کتاب آسمانی اسلام است روز و شب به‌وسیله دستگاه‌های فرستنده با صدای رسا و محکم در دنیا پخش می‌شود و با یک منطق قوی و جاندار دنیای منطق و علم را به مبارزه دعوت می‌کند.
آیت‌الله ضیاءآبادی با اشاره به آیه «قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لاَ یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیرًا»، (اسرا/88) گفت: اگر جن و انس از مشرق و مغرب عالم دست به دست هم بدهند و بخواهند قانونی حیات‌آفرین و سعادت‌بخش برای بشر بیاورند نخواهند توانست. من تنها قانونم که می‌توانم تمام نظامات سیاسی، اجتماعی و اخلاقی را برای بشر تنظیم و معین کنم. قرآن همیشه باقی و ثابت است.
چرا حضرت ابراهیم(ع) همسر و فرزندش را در سرزمین خشک رها کرد؟
وی با بیان اینکه مسئله عترت و اهل بیت(ع) بحث مفصلی دارد، به بخشی از داستان حضرت ابراهیم(ع) اشاره و اظهار کرد: حضرت ابراهیم(ع) مأمور شد کودک شیرخوار خود به نام اسماعیل(ع) که تازه به دنیا آمده را با مادرش در سرزمین بی آب و علف مکه ببرد، آنجا بگذارد و برگردد. کارهای انبیا برای ما خیلی حیرت‌انگیز است، آن حضرت طبق مأموریت عمل کرد. در سرزمینی که کسی نبود یک زن جوان را با یک کودک شیرخوار رها کرد و برگشت. آنجا دست به دعا برداشت و فرمود: «رَّبَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِندَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیُقِیمُواْ الصَّلاَةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِّنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ وَارْزُقْهُم مِّنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُونَ»، (ابراهیم/37) خدایا من طبق فرمان، همسرم و کودکم را در این بیابان بی آب و علف گذاشتم و برمی‌گردم، اینها را آوردم فقط برای اینکه دین تو را ترویج کنند. سرمایه‌شان چیست؟ محبت مردم. از تو پول و قدرت نمی‌خواهم، از تو می‌خواهم که دل‌های مردم را با آن‌ها مهربان سازی.
محبت مردم به اهل بیت(ع) دعای مستجاب‌شده حضرت ابراهیم(ع) است
این مفسر قرآن ضمن بیان این مطلب که خداوند دعای حضرت ابراهیم(ع) را که مورد اشاره قرار گرفت، اجابت فرموده است، گفت: خداوند محبت اهل بیت(ع) که ذریه ابراهیم پیغمبر(ع) هستند را در دل‌ها مردم قرار داده است. واقعاً اینطور شده است. ببینید محبت مردم به اهل بیت(ع) در چه وضعی است؟ به قدری محبت در دل مردم نشسته که مثل سیل سرازیر شده است، الان همینطور است. از زمانی که حضرت ابراهیم(ع) این دعا را کرده است سال‌های بسیار زیادی می‌گذرد، در عین حال می‌بینید که در اربعین و عاشورای امام حسین(ع) چه غوغایی می‌شود، مردم مثل سیل حرکت می‌کنند. در مورد امام رضا(ع) هم روزهای تولد و شهادت، مردم مثل سیل حرکت می‌کنند و غوغا می‌شود. این همان دعای ابراهیم(ع) که به ذریه آن حضرت رسیده است.
قرآن‌دوستی ما خوب است؛ اما در عمل کمبودهای بسیاری داریم
وی عنوان کرد: مردم مؤمنان صالح‌العمل را دوست دارند، با محبت به او نگاه می‌کنند و حرف می‌زنند، حتماً خدا محبت آن‌ها را در دل مردم می‌افکند. ما هم اگر صالح‌العمل باشیم مردم علاقه‌مند می‌شوند، از این جهت بحمدلله کمبودی نداریم، قرآن را شناختیم، فهمیدیم که کتاب سعادت ما است، قاریان فراوان داریم، ائمه(ع) را شناختیم، فهمیدیم و دوستشان داریم؛ اما در عمل کمبود داریم، بدون تعارف باید این را گفت. قرآن‌دوستی، علی‌دوستی و ... ما خوب است؛ اما عملاً خیلی کمبود داریم. خیلی روشن باید گفت، تنها اینکه من علاقه‌مندم و قبرشان را می‌بوسم کافی نیست، از ما طبق دستور عمل خواسته‌اند.
انبیا و امامان برای چه آمده‌اند؟
این مفسر قرآن اظهار کرد: عمده این است که واجبات را ترک نکنید و مرتکب گناهان نشوید، تمام انبیا و ائمه(ع) برای همین آمدند. در محبت صادق باشیم، عمل خواسته‌اند. قرآن به صراحت می‌فرماید: «قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی»، (آل عمران/31)، خداوند به پیغمبر می‌فرماید که روشن به مردم بگو، اگر واقعا خدا را دوست دارید طبق گفتار او عمل کنید. زیارت و حسین‌دوستی کافی نیست، اتباع می‌خواهد. ببینیم از ما چه خواسته‌اند. امام رضا(ع) فرمودند: مردم بدانید ما ریشه همه نیکی‌ها هستیم و ما درخت طیبه هستیم، شاخ و برگ ما همه‌اش خیر و نیکی است، همه‌اش عدالت و صداقت است، دشمنان ما منبع هر شری هستند، کسانی که گناه می‌کنند به درخت بنی امیه چسبیده‌اند، درخت ما میوه بد نمی‌دهد ما شجره طیبه هستیم، شاخه‌های ما میوه‌های خوب می‌دهند، دروغ می‌گوید آن کسی که با خود فکر می‌کند شیعه ماست حال آنکه به درخت دیگران چسبیده است، میوه‌ای که می‌دهد میوه آن‌هاست، آن‌ها بودند که ظلم و خیانت می‌کردند، درخت ما میوه بد نمی‌دهد، شمایی که میوه بد دارید از ما نیستید، در عین حال که گناه می‌کنند می‌گویند ما حسینی، جعفری و ... هستیم، دروغ می‌گویند.
شیعیان گناهکار را، هم قرآن و هم امامان نفی کرده‌اند
وی افزود: امام صادق(ع) فرموده است: مردم با هم جمع می‌شوند و حرف ما را می‌زنند، ما از آن‌ها و آن‌ها از ما نیستند. اگر ما به این شیوه عمل کنیم هم قرآن نفی‌مان کرده و هم امامان. در حدیث دیگری آمده است: ای آدمیزاد، اگر می‌خواهی به سعادت برسی باید حسابگر باشی، ببین مثلاً آیا کار من با کار امام جعفر صادق(ع) هماهنگ است؟ روز قیامت، حساب و کتاب خواهد شد، قبل از اینکه آن روز برسد، امروز حساب و کتاب کنیم. الان حساب کنید و اگر واقعاً مشکلی هست تا فرصت باقی است خودتان را اصلاح کنید، تا حسابگر باشی رو به سعادت می‌روی، ترس از روی حساب شعار(لباس چسبیده به بدن) تو باشد.
گناه فقط شراب‌خواری و ترک نماز نیست، بدخلقی هم گناه است
این مفسر قرآن اظهار کرد: اگر در دل از روز حساب ترسیدی و در عمل هم این ترس را نشان دادی، این درست است. در دل نمی‌ترسی در زندگی هم گناه می‌کنی، بداخلاقی می‌کنی، بسیاری از ما گرفتار بدخلقی هستیم، با خانواده خودمان خوش‌رفتار نیستیم. یک مسلمان در خانواده خودش بدخلق باشد گناه می‌کند. روش اهل بیت(ع) این نیست که با زن و بچه بدخلق باشند. مسلمان هستی اما در عین حال در خانه بدخلق، بدرفتار و بدزبان هستی، اینها همه گناه است؛ گناه که فقط شراب‌خواری و ترک نماز نیست، بدخلقی گناه است. حسابرس نیستیم که ببینیم آیا زندگیمان آیا مطابق با زندگی اهل بیت(ع) هست یا نه. خوف در دل نیست و حذر و پرهیز هم در عمل نداریم. باید در دل بترسیم در عمل هم پرهیز داشته باشیم.
مردم را به غیر زبان موعظه کنید
وی تصریح کرد: ائمه(ع) به امثال ما گفته‌اند چون مردم را موعظه می‌کنید مراقب باشید به غیر زبانتان موعظه کنید نه فقط زبان. در عمل طوری باشید که مردم از عمل شما، زندگی دینی را یاد بگیرند نه از گفتار شما. همه‌اش مایه از زبان و گوش مردم است. مردم با چشم موعظه ببینند و موعظه‌گر هم از عمل موعظه کند. بفهمند پول‌دوست و ریاست‌طلب نیستی، عادل و امین هستی آن‌ها هم امین می‌شوند، اگر دیدند حرف و عمل متفاوت است آن‌ها هم عمل نمی‌کنند. مردم گوش می‌دهند اما نمی‌بینند؛ این فایده ندارد.
اهل نماز بودن به فرزندان نشان داده شود
آیت‌الله ضیاءآبادی توصیه‌ای به والدین کرد و گفت: خوب است در خانه هم نماز خوانده شود نه فقط در مسجد، فرزندان بفهمند که نماز می‌خوانی، ای پدر و مادر بزرگوار کاری کن و نشان بده که اهل نماز هستی. غالباً مردمی هستیم که با زبان خیلی خوب ولی در عمل خیلی راکد هستیم. امام رضا(ع) را خیلی دوست داریم و به زیارتش می‌رویم، اما در همان سیل جمعیت که حرکت می‌کنند چقدرشان اهل عمل هستند.
یادآور می‌شود، این جلسه تفسیر قرآن دوشنبه، 9 شهریورماه بعد از نماز مغرب و عشاء در مسجد علی بن حسین(ع)، میدان قدس، خیابان دربند، خیابان شهید زمانی، کوچه شهید شفیعی برگزار شد. فایل صوتی آن را بشنوید:
